Қабдыл-Ғалым Қаржасовтың шығармашылығы
Невзоровтар музейінің қорында белгілі павлодарлық суретші — Қабдыл-Ғалым Қаржасовтың алты туындысы сақтаулы. Картиналардың бірінде, «Күй» жұмысында қазақ даласының аясында, киіз үйдің жанында ірі планмен өзінің сүйікті аспабы–домбыра шертіп тұрған орта жастағы музыкант бейнеленген. Суретте суретші тегіс ырғақтарға баса назар аударады. Ол барлық жағынан сәндік композиция. Емін-еркіндік және шығармашылық тәуелсіздік композицияда да, суретшінің жазу мәнерінде де оқылады.
Музыканттың образында суретшінің келбеті оқылады. Қаржасовтың әріптестері мен достары суретшінің өзі шығармашылық отбасында өскенін еске алады. Анасы дәстүрлі кілем тоқудың асқан шебері, ал әкесі талантты музыкант болды. Ата-анасының дарыны мен шеберлігі толығымен ұлына берілді. Суретші домбырада шебер ойнады. Суретшінің орындауындағы музыкалық шығармалар әрқашан терең философиялық мазмұнымен, жайлы және керемет орындау мәнерімен ерекшеленген.
Музыкант өзінің рухани тәжірибесін музыка арқылы жеткізсе, суретші де ұлттық сәндік-қолданбалы өнер туралы авторлық көзқарасын қылқаламмен, мастихин және кескішпен жеткізеді. «Маған жарқын түстер мен бейнелер ұнайды, — деп Қаржасов қайталағанды жақсы көретін, — Адамдар бұл суреттерді көріп, жан тыныштығы мен қуаныш сезіміне бөленгінін қалаймын. Мен өз жұмыстарымда жағымды эмоцияларды көрсетем».
Қаржасов Қабдыл-Ғалым Насырұлы 1954 жылы 11 қаңтарда Павлодар облысы Үлгілі ауылында дүниеге келген. Н. Гоголь атындағы Алматы көркемсурет училищесін бітірген (1980), белгілі суретшілер Ақрап Жұбанов пен Амандос Ақанаевтан оқыған. 1980 жылдан бастап Павлодарда тұрып, жұмыс істеді. 1988 жылдан КСРО Суретшілер Одағының мүшесі. Көптеген республикалық және халықаралық көрмелердің қатысушысы. Оның жұмыстары Санкт-Петербург, Нью-Йорк, Амстердам, Варшава, Вроцлав, Берлин, Штутгарт, Мюнхендегі музейлер мен көрме залдарында қойылды. Суретшінің жеке көрмелері Павлодар, Алматы, Қарағанды, Омбы, Санкт-Петербургте өтті. Қ.Ғ.Қаржасов — Қазақстан Республикасы Президентінің стипендиаты (1997), «Мастер-класс Қазақстан» Халықаралық өнер фестивалінің лауреаты (2000), «Құрмет» орденінің иегері (2001).
Қабдыл-Ғалым Насырұлы шығармашылығы Қазақстанның қазіргі заманғы өнерінің «бет-бейнесін» қалыптастырған шеберлердің бірі болып табылады, ол үшін жазудың академиялық мәнерінің үйлесуі және ұлттық бірегейліктің бейнеленуі тән. Қазақ халқының сәндік-қолданбалы өнерінің дәстүрлеріне сүйене отырып, қеремет колористикалық сыйға ие бола отырып, суретші пластикалық және бейнелі жүйеде өзінің стилистикасын құрайды. Ол эксперимент жасауды жақсы көреді — текстуралық, сызықтардың аяқталмауы, коллаж, күтпеген түс шешімі.
Қаржасовтың авторлық мәнеріне, ең алдымен, кенептің ою-өрнегі тән, онда адам фигуралары, интерьер, пейзаж бірдей үйлеседі және олардың барлығы көркемдік жағынан бір қатарда жатыр. Қаржасовтың авторлық жазу мәнеріне, ең алдымен, кенептің ою-өрнегі тән, онда адам фигуралары, интерьер, пейзаж бірдей үйлеседі және олардың барлығы көркемдік жағынан бірдей. Автор түстердің үйлесімділігін нәзік сезінеді, соның арқасында Сіз кеңістік пен уақыттың үйлесімділігін толық сезіне аласыз. Суретші адамның үлкен рухани әлемін құра алды, көрерменді мәңгілік туралы ойлауға мәжбүр етті.
Әйел бейнесі әрқашан суретшілерді шығармашылық туындылар жазу үшін ерекше шабыттандырып отырған. Аналар, сүйіктілер, бейтаныс ханымдар – олардың барлығы ежелгі дәуірден бері көркем шығармалардың кейіпкерлеріне айналды. Әйел бейнелеріне арналған өз шығармаларында Қаржасов өз кейіпкерлерінің тыныш арманын, нәзік сезімдерін, көпжылдық даналығын жеткізе білді. Бұл оның жұмысындағы ең жарқын топтама. Суретші әйелдің Құдайдың жаратылысы және жердегі ұрпақ пен өмірдің жалғасуының басты факторы екенін жиі айтатын.
Суретшінің жұмыстары аяқталмаған болып көрінеді және сонымен бірге тұтастықтың стандарты болып табылады. Бұл Ғалым Қаржасовтың картиналарында өзінің жан-дүниесіне жақын тебіріністерді тапқан, әр көрерменнің назарын тартады. Өкінішке орай, 2016 жылы суретші қайтыс болды…
Белгілі павлодарлық өнертанушы Майя Хусаинова былай деп еске алады: «Ол өте нәзік және жарқын ерекшелігі бар керемет, бірегей, абсолютті суретші болды. Ол ешкімге ұқсамайтын колорист, оның жұмысын ондаған мың басқа картиналардың ішінен жазу мәнері арқылы тануға болады. Қаржасов халық тарихын терең зерттеген, батырлардың образдарын аша білген, домбырада тамаша ойнап, көне қазақ әндерін шырқаған нағыз ұлттық суретші еді».
