«Реликті бор»: бейнелер арқылы сөйлейтін көрме

Музейдің екі залында табиғаттың сұлулығы мен оны сақтау маңыздылығына арналған «Реликті бор» көрмесі ашылды. Экспозицияда музей қорынан алынған кескіндеме және графика туындылары – XIX–XX ғасырлардағы орыс пейзажшыларының еңбектері, қазақстандық суретшілер мен қаламыздың шеберлерінің жұмыстары қойылған.

Біз бүгінде табиғатты көбіне безендіру немесе ресурс ретінде қабылдайтын әлемде өмір сүріп жатырмыз. Ал орман – бұл мағынаға толы тірі кеңістік. Оның өз ырғағы, тынысы, ішкі өмірі бар. Біз көрме арқылы осы сезімді жеткізгіміз келді: орманды сырттай бақыламайды, онымен тілдеседі. Бірақ сөзбен емес – өнер тілімен.

Орман – әмбебап құбылыс. Ол бірде – паналау орны, бірде – тылсым, бірде – күш-қуат беретін мекен. Әр адамның ішінде өз орманы бар – балалық шақтан, түстен, кітаптан немесе серуеннен қалған. Біз бұл көрмені көрермен тек тамашалап қоймай, өз ішкі орманын танып, есіне түсіретіндей етіп жасағымыз келді.

Экспозицияда суретшілердің стилі емес, дүниетанымы тоғысады. Бұл жерде орман бейнеленбейді – ол сезіледі. Авторлар – бір жағынан, тәржімашылар іспетті. Олар ағашты «салу» үшін емес, орман тынысын, оның ырғақ-әуенін, мүк пен жел арасында жалғыз қалғандағы сезімді жеткізу үшін жұмыс істеген.

 «Реликті бор» – бұл аялдап, тыныштықта біраз болуға шақыру. Айналаңдағы дүниенің тірі екенін, ұйықтап жатпағанын сезінуге мүмкіндік. Ол тек баяу сөйлейді. Бұл жай ғана көрме емес. Бұл – кездесу. Орманмен. Өзіңмен. Біз ұзақ уақыт естімеген үнсіздікпен. Көрермен сықырлаған бұтақтар, жапырақтардың сыбдыры, жаңғырықтар әлеміне енеді – бұл дыбыстар картиналарды жай сүйемелдемейді, олардың жалғасына айналады. Осылайша көрмеде болу сезімі емес, бор орманында жүргендей әсер пайда болады. Туристік ашықхаттағы емес, терең, баяу, шынайы үнсіздіктегі борда.

Орман – орын емес. Күй.

«Реликті бор» көрмесі – тоқтауға, тыныштықта болуға шақырады. Дүниенің тірі екенін, ұйықтамай, жай ғана баяу сөйлейтінін сезінуге мүмкіндік береді. Бұл жай ғана көрме емес. Бұл – кездесу. Орманмен. Өзіңмен. Баяғыдан бері естілмеген тыныштықпен.
Көрермен сыбыр, бұтақтардың сықыры, жаңғырыққа толы әлемге енеді – дыбыстар картиналарды сүйемелдемейді, олардың жалғасына айналады. Бұл – болмысты нақты сезіну әсерін тудырады. Сіз залда емессіз – бор ішінде жүрсіз. Бірақ бұл – ашықхаттағы саяхаттық сурет емес, терең, баяу, шынайы тыныштықтың ішіндегі орман.

Егер сіз дыбыстың, көзбен көретін де, мағыналық та у-шуының шаршатқанына тап болсаңыз — осы жерге келіңіз. Мұнда сізді таң қалдырмайды. Мұнда сізді тыңдайды. Және, мүмкін, ұзақ уақыттан бері алғаш рет үнсіздіктің қалай естілетінін сезесіз.