2017 жылдың ақпан айында Невзоровтар музейінде Швецияның Қазақстандағы елшілігімен бірлесе ұйымдастырылған швед суретшісі Туве Крабоның көрмесі өтті. Онда Семей ядролық полигонындағы сынақтарға арналған бірқатар жұмыстар ұсынылды. Кейінірек суреттердің бірі — «Полигон 1» — музейге Швеция елшісі Христиан Камилл мырза сыйға тартты. Бүгін біз бұл жұмысты «Ғасыр трагедиясы. Полигон 1» жаңа көркем және экологиялық жобада тағы да таныстырып отымыз.
Жоба Семей полигоны жабылуының 30 жылдығына орай «ВелоСемей» тобымен бірлесіп ұйымдастырылды. Ол қызметі Семей ядролық сынақ полигонымен (СЯСП) байланысты әртүрлі қалалық ұйымдардың өкілдерімен жүйелі түрде өткен бірқатар кездесулерден тұрды.
Жобаның алғашқы қатысушылары біздің қаламызда 1957 жылы құрылған радиациялық медицина және экология ҒЗИ жұмысымен танысты. Институт директоры Талғат Молдағалиев бүгінде бұл зардап шеккен халықты мамандандырылған медициналық оңалтумен айналысатын жалғыз мекеме екенін атап өтті. Мұнда 2001 жылы консультациялық-диагностикалық бөлімшесі бар стационар ашылды. Көптеген жылдар бойы, полигон аумағындағы радиоэкологиялық жағдайды үнемі зерттеумен қатар, институт қызметкерлерімен бүгінгі таңда теңдессіз аналитикалық зерттеу – ядролық сынақтардан зардап шеккендердің мемлекеттік ғылыми автоматтандырылған тіркелімі жүргізілуде.
Іс-шара барысында жоба қатысушылары Мемлекеттік медицина академиясының анатомиялық оқу музейіне барды. Содан кейін, 1989 жылы маңызды тарихи оқиға – полигонның жабылуын талап ететін митинг өткізілген қаланың орталық алаңында «Невада Семей» антиядролық қозғалысының құрылу тарихына экскурсия өтті. Оны «Прииртышье» өлкетану қоғамының мүшесі, «Спектр» газетінің бас редакторы, журналист Екатерина Гуляева өткізді. Сондай-ақ, Невзоровтар музейіндегі интерактивті экскурсияға барлық қатысушылар әлемнің басты символы – «қағаз тырналар», Хиросима қызы туралы әйгілі әңгімеден шыққан құстың прототипін жасауға қатысты.
Суретші және бизнес және сервис колледжінің оқытушысы Александр Белов ұйымдастырған Бейбітшілік — ленд-арт аралындағы көркем-экологиялық акция жобаның тамаша аяқталуы болды. Ертіс жағалауында акцияға қатысушылар өздерінің кішкентай «табиғи жауһарларын» жасап, өз әсерлерімен бөлісті. Кездесу орындарынан алынған барлық бейне және фототүсірілім материалдары енді музейдегі көрмеге қойылады.
